100 agn de storia

Pröma Comuniun 1947 a San Martin

La pröma Musiga ê gnüda metüda sö l'ann 1921 dal maester Tone Gasser che ê ince sté so pröm dirighënt cina dl 1923, canche al â messü jí demez por laur. Insciö â la musiga messü dé sö süa ativité do da ma 3 agn da süa fondaziun. Impormó dl 1946, canche la vera ê stada rovada â la Musiga da San Martin indô tut sö süa ativité. L’ann 1958 êl gnü soné dala mëssa noela de Siur Franz Sottara y püch dedo ê la Musiga indo jüda indalater por deplü gaujes. 13 agn âra doré cina ch’ara ê indo gnüda metüda impé. En chël ann (1971) se À la musiga lascè scri ite tla uniun Musighes de Südtirol. Dl 1974 él gnü arjigné la pröma troht. Dl 1981 él gnü festejé le iubileum de 60 agn y al é gnü benedì la bandira nöia.

Al ê l'ann 1921 canche le maester Tone Gasser â, deboriada cun n valgügn jogn orentis, metü impé la pröma musiga da stromënc a flé a San Martin. Incö se sál demorvëia sciöche ai â fat ti agn de meseria do la Pröma Vera da abiné adöm i stromënc; scioldi ne n'êl sambëgn inlaôta degügn, mo tröpa ligrëza da sté en compagnia y pasciun por la musiga.

Conzert sön Ćiaulunch 1956

Bele do trëi agn, por gauja dl fascism, â le maester Tone Gasser messü s'un jí demez da San Martin y i stromënc ê gnüs metüs da na pert por bëgn 23 agn alalungia. Mo defata do la Secunda Vera ân indô metü man da soné pro festes de dlijia. Danter deplü iadi ân porvé da se mëte indô adöm cina che la uniun s'â renforzè y ê piada ia cun dorada l'ann 1971.

Segra da San Martin 1975

Da chiló inant él da recordé sciöche dirighënc Sepl Trebo de Tor, Carlo Oberleiter da Restalt, Pire Tavella da Fiun, Pio Pescoller da Lungiarü, Franz Valentini da Badia y dal 1993 incà Sepl Pezzei da Lungiarü. Ti ultims agn á la Musiga da San Martin fat de gragn vari inant cun musicontri da düc i trëi paisc. Le dirighënt Sepl Pezzei á porté ite vita y á descedé ligrëza por le bel soné, invian pormez cotan de jones y de jogn fora dla scora de musiga. Cotan de mirit por la vita de chësta uniun s'á fat ti agn 1975-1980 Heinrich Clara y Serafin Irsara. Cun gran dediziun s'á spo dè jö dal 1980 al 2006 le presidënt Carlo Castlunger. Tla sentada da d'altonn dl 2006 él gnü metü presidënt Simon Tavella, a chël ch'al ti é stada a cör dantadöt la formaziun di musicontri jogn.

Festa de 60 de iubileum dla Musiga da San Martin de Tor

Dantadöt por sües iniziatives, pó la Musiga recordé n valgügn de bi avenimënc storics: la benedisciun dla bandira (1981), l’inauguraziun dla troht nöia (1984), l'inaudaziun dl paiun (1986), la restrotoraziun dl paiun cun la plaza por manifestaziuns alaleria (2000), la benedisciun dl local dles proes nü (2004), Festa dles Musighes a San Martin en ocajiun di 90 agn de iubileum (2011), sorandé onoranzes de mëmber d’onur a Giovanni Tavella (2016) y Sepl Flöss (2019), partezipaziun ala gran defilada en la daurada dl’Oktoberfest a Minca (2019).

Musiga tl ann 2010 cun la bela culissa dl Ciastel de Tor

Por i 90 agn dala fondaziun él gnü tigní dl 2011 na festa dles musighes dla valada söl paiun da San Martin. La manifestaziun é dër garatada y por l’ocajiun él ince gnü dé fora na brosciüra por recordé i agn passá dla storia dla uniun. I agn dedô á la musiga arjunt n bun livel musical.

Liber dla Festa dles Musighes 2011. 

Le dirighënt Sepl Pezzei á dal mëteman incá salpü da porté vita y ligrëza tla uniun y é dagnora sté bun da motivé jogn y manco jogn. Aldedaincö rapresentëia la jonëza na gran pert dla musiga.

Do bëgn 12 agn da presidënt ti á Simon dé inant chësta inciaria a Ivo Clara da Lungiarü. Propi n chël ann él ince sté n gran cambiamënt tl consëi. Al é gnü pormez n valgönes jones y jogn cun gran entusiasm y motivaziun da fá para.

L’ativité dla musiga se basëia sön le conzert tradizional d’aisciöda cun toc moderns y tradizionai, conzerc fora por l’isté ti trëi paisc dl comun, defilades y conzerc foradecá sciöche ince prozesciuns y festes de dlijia. Tl 2017 á la musiga adöm ai cors de dlijia da Lungiarü y San Martin tigní n conzert sacral en ocajiun dla festa de iubileum di 150 agn de consacraziun dla dlijia da Lungiarü.

IMG_5356.JPG

D’altonn dl 2019 á la musiga á albü l’ocajiun da tó pert por le pröm iade ala gran defilada en la daurida dl “Oktoberfest” a Minca. Na esperiënza storica por la uniun!

L’ann 2020 é ince n ann storich y particolar por nosta uniun. Che s’ess pa ponsé che essun te n iade messü archité nosta ativité? Degönes proes, degügn conzerc y daldöt nia plü s’incunté…y chësc por mëisc alalungia! Impormó d’isté fora á l’ativité dla musiga indô metü man ince sce cun tröpes regoles y restriziuns dades dant. Grana é stada la ligrëza da pert de düc i musicontri da podëi indô s’incunté alaleria a fá musiga deboriada.Tratan chisc mëisc n’é la motivaziun da soné di musicontri nia jüda a perde! Al contrar, ciarun inant plëgns de fidënza, speranza y crëta al ann de iubileum…

100 agn Musiga da San Martin de Tor!